6 đĩa khởi động để giải cứu PC

rở lại thời thế kỷ 20, khi đó Windows luôn giúp bạn chuẩn bị sẵn sàng trong trường hợp PC không khởi động bởi hệ điều hành này có kèm theo một chương trình format đĩa mềm khởi động có kèm một số tiện ích chẩn đoán và sửa lỗi.
Và nếu bạn lo xa muốn tạo chiếc đĩa mềm đó trong khi Windows vẫn đang hoạt động, thì bạn không bao giờ phải lo lắng trong trường hợp xấu nhất. 

 

Nhưng tiếc thay, chiếc đĩa khởi động Windows đó lại đi theo chiều hướng của DOS (hệ điều hành mà nó có nhiệm vụ khởi động). Các phiên bản Windows hiện đại lại không thể tạo ra chiếc đĩa mềm này (nó có thể format được đĩa khởi động DOS - nếu bạn vẫn còn ổ đĩa mềm – nhưng không kèm tiện ích). Hơn nữa DOS không thể quản lý được partition ổ cứng NTFS.

Nhưng bạn cũng chẳng cần nhờ đến Microsoft bởi các hãng khác đã nhảy vào lấp chỗ trống. Dưới đây là 6 CD khởi động Windows trong trường hợp khẩn cấp, phần lớn đều có thể download miễn phí. 

Tất nhiên bạn không thể download một chiếc đĩa CD bởi hầu hết những gói chương trình trên đều có dạng file .iso -- rất dễ tạo đĩa. Chỉ cần nhấn đúp vào file .iso là những chương trình burn CD thường gặp như Nero Burning hay Easy Media Creator-- sẽ hiện ra và ghi toàn bộ đĩa cho bạn. Còn nếu bạn chưa có những chương trình này, hãy download và cài đặt ngay ISO Recorder.

Ba hệ điều hành giải cứu

Do DOS không quản lý tốt XP hay Vista cho lắm, nên đĩa cứu nguy sẽ khởi động một trong số ba hệ điều hành dưới đây. Trước hết bạn cần biết một chút về chúng.  

Windows PE: phiên bản khởi động chính thức qua CD của Windows (PE có nghĩa là Môi trường chuẩn bị cài đặt – Preinstalltion Environment ) là lựa chọn hàng đầu. Nhưng Microsoft lại quản lý rất chặt chương trình này và hầu như không nhà phát triển tiện ích nào được quyền sử dụng nó. 

BartPE: Do Microsoft không chịu chia sẻ môi trường chuẩn bị cài đặt nên Bart Lagerweij đã tự tạo ra một phiên bản miễn phí. Nhưng để tránh những vấn đề liên quan đến bản quyền, chương trình này không thể cung cấp cho bạn tất cả những gì cần thiết để tạo đĩa BartPE. Hệ điều hành này còn thiếu file cài đặt Windows XP, nhưng có thể bạn cũng đã có những file này rồi.   

Linux Live CD: Cái tên này được dùng cho tất cả các phiên bản Linux mà bạn có thể download được dưới dạng file .iso và burn ra CD. Cái khó ở đây là Linux rất khó sử dụng với những người không quen, hơn nữa nó không quản lý NTFS tốt cho lắm (nhiều phiên bản chỉ có thể đọc chứ không thể ghi NTFS), hơn nó nó hiếm khi giải quyết được các vấn đề trong Windows. 

Sáu đĩa cứu nguy tuyệt vời  

Để bắt đầu, tôi sẽ chọn những đĩa chỉ có thể cho phép bạn truy cập vào file trong ổ cứng. Sau đó ta sẽ tiếp tục với những công cụ mạnh hơn có thể phát hiện và sửa chữa hầu hết các vấn đề khởi động. 

Puppy Linux

\"\"Nếu Windows không khởi động, cách đơn giản nhất để vào được ổ cứng là dùng Puppy Linux. Về lâu dài, Puppy không phải là bản Linux mạnh nhất, nhưng nó rất hữu hiệu trong việc tiếp cận ổ cứng NTFS, nhất là khi bạn không quen thuộc với hệ điều hành này cho lắm. Chỉ cần mở cửa sổ Drives và chọn một ổ đĩa, sau đó Puppy sẽ tự mount đĩa theo dạng đọc/ghi nếu có thể. 

Nếu Puppy thành công, bạn không chỉ copy được những file ở nơi khác mà còn có thể chỉnh sửa chúng. Đi kèm với Puppy Linux là AbiWord, tiện ích hỗ trợ file .doc, và Gnumeric hỗ trợ file .xls. Ngay cả nếu như Puppy chỉ mount được đĩa theo dạng đọc, bạn vẫn có thể copy các file sang một ổ đĩa ngoài, phần lớn các file này đều được format trong hệ thống file FAT32 rất phổ biến.

Có điều hãy cẩn thận mỗi khi nhấn chuột. Những hành động cần đến hai cú nhấn chuột trong Windows như mở file thì chỉ cần một lần nhấn chuột trong Puppy.

Giá bán: miễn phí.

Download Puppy Linux.

BartPE

\"\"Hệ điều hành BartPE có kèm theo một đĩa khởi động khá tốt, giúp bạn truy cập vào Windows và ổ đĩa cứng. Tuy không có nhiều tiện ích sửa lỗi, nhưng chương trình này lại có chkdsk và có thể chạy bất kỳ tiện ích Windows cầm tay nào bạn muốn (không cần cài đặt).

Việc tạo đĩa BartPE không chỉ đơn giản là nhấp đúp vào file .iso. Bạn cần phải download, cài đặt và chạy PE Builder. Để tạo CD, chương trình này cần có file cài đặt Windows 2000 hoặc Windows XP, bạn có thể tìm chúng trong CD-ROM cài đặt Windows (đĩa phục hồi kèm theo PC có thể không chứa những file này).   

May mắn là nếu PC của bạn đã cài sẵn Windows XP (tức là bạn không cần cài XP qua CD nữa), thì có thể các file cần thiết đã nằm trong thư mục C:\\Windows\\i386. Cũng có trường hợp bạn không thể tìm được file này, nhưng bởi PE Builder hoàn toàn miễn phí nên bạn cũng chẳng mất gì nhiều nếu không burn được đĩa.   

Mặc dù số lượng các chương trình mà BartPE cung cấp rất hạn chế, nhưng nó lại cho phép bạn thêm các chương trình khác vào đĩa trước khi ghi.

Giá bán: miễn phí.

Download BartPE.

Vista Recovery Disc

\"\"Có vẻ như cuối cùng thì Microsoft cũng làm được một điều đúng đắn. Phiên bản beta Vista SP1 có kèm một chương trình tương đương với Windows Boot Floppy trước đây. Chương trình này là một tuỳ chọn nằm trong menu Start có tên "Create a Recovery Disc" cho phép bạn tạo đĩa CD cứu nguy trên Windows PE.

Không may là Microsoft đã gỡ bỏ tính năng này trước khi phát hành SP1, nhưng cũng chẳng sao bởi NeoSmart đã chuyển chiếc đĩa này thành dạng file .iso file và đưa lên miễn phí trên website.

Chạy trên nền Vista của Windows PE, chiếc đĩa cứu nguy này thực chất là một đĩa cài đặt Vista nhưng không có file cài đặt. Thậm chí nó còn có phím "Install now" và đòi bạn phải nhập mã số sản phẩm trước khi đưa ra thông báo rằng file không có mặt. Tốt nhất bạn nên nhấn phím Repair. Trong số các lựa chọn dành cho Vista, có một công cụ dùng để chẩn đoán và giải quyết vấn đề khởi động, một bản System Restore chuyên sử dụng những điểm khôi phục trên ổ cứng, các phần khôi phục trong chương trình sao lưu Vista, và một công cụ chẩn đoán bộ nhớ. 

Giá bán: miễn phí.

Download Vista Recovery Disc.

Ultimate Boot CD for Windows

\"\"

Đây là đĩa khởi động dành cho BartPE, cho phép bạn lựa chọn rất nhiều công cụ để truy cập dữ liệu và khiến PC khởi động bình thường trở lại. Trong đó có một số công cụ rất hữu ích. -

UBCD tải mất rất nhiều thời gian và còn hỏi bạn vài câu ngớ ngẩn trước khi hoàn thành. Nhưng sau khi đã cài xong, bạn có thể vào RegEdit để điều chỉnh thanh ghi Windows (trên ổ cứng), sau đó phục hồi các file đã bị xoá, và thậm chí là chạy trình kiểm tra tiêu chuẩn. Ngoài ra còn có chương trình quét malware, 4 defragger và 8 chương trình chẩn đoán (trong đó có HD Tune và chkdsk của Windows).

Không chỉ có vậy, CD này còn có nhiều tiện ích sao lưu để giúp bạn bảo vệ file: một chương trình sao lưu ổ đĩa và một chương trình sao lưu profile hệ thống không chứa văn bản web, cùng với 4 chương trình sao lưu hình ảnh riêng. Trong đó, tôi khuyên bạn không nên dùng DriveImage XML bởi để phục hồi dữ liệu từ chương trình này, bạn cần cài lại Windows lần thứ hai. 

Việc tạo đĩa UBCD cũng y hệt như với BartPE – có khả năng không thành công. Nhưng một khi nó đã hoạt động, bạn có thể hoàn toàn yên tâm. 

Giá bán: miễn phí.

Download Ultimate Boot CD for Windows.

Trinity Rescue Kit

\"\"
 
Đây là chiếc CD Linux Live duy nhất mà tôi từng biết dành riêng cho việc giải cứu máy tính Windows. Vì thế cũng chẳng có gì ngạc nhiên khi đây là một công cụ rất mạnh và đa năng.   

Nhưng chắc chắn đây không phải là một sản phẩm được thiết kế dành cho người dùng Windows. Giao diện dòng lệnh TRK có thể làm nản lòng bất cứ ai, trừ những tín đồ trung thành nhất của Linux.  

Nếu bạn đủ kiên nhẫn đọc hết bản hướng dẫn dài 46 trang, những nỗ lực của bạn sẽ được đền đáp ở lần sự cố tiếp theo. Trong số những công cụ mà chương trình này cung cấp có một tập lệnh chạy 4 chương trình quét malware, một tiện ích phục hồi password, một chương trình biên tập Registry, một chương trình copy partition NTFS sang PC khác qua mạng, một phần mềm phục hồi file đã xoá trên ổ, một số công cụ phục hồi dữ liệu trên đĩa đã format, hai công cụ sửa chương trình khởi động, và chương trìnhi chẩn đoán lỗi phần cứng. 

Giá bán: miễn phí.

Download Trinity Rescue Kit.

Active@ Boot Disk

\"\"

Cuối cùng chúng ta sẽ đến với một loại đĩa khởi động cung cấp những công cụ hữu hiệu nhất, đặc biệt dễ sử dụng và có thể ghi từ tất cả các máy tính XP hoặc Vista. Có điều bạn sẽ phải trả giá cao hơn $80 so với tất cả 5 chương trình trên cộng lại. 

Dựa trên nền Windows PE, LSoft Technologies Active@ Boot Disk của sẽ đem đến cho bạn một bộ tiện ích đầy đủ, trong đó có chương trình sao lưu và phục hồi hình ảnh, chương trình sao lưu dữ liệu CD/DVD (Windows PE và Active@ tải hoàn toàn vào RAM để những người dùng khác cũng truy cập được ổ đĩa), cùng với công cụ phục hồi partition và file đã xoá. Bạn có thể thay đổi password Windows, dọn dẹp ổ cứng và tuỳ chọn một trong ba chương trình quản lý partition. Tiện ích sao chép Windows Explorer sẽ cho phép bạn copy file khỏi ổ cứng. 

Thậm chí bạn còn có thể truy cập Task Manager trong Windows nếu muốn. Và nếu bạn là một tín đồ IT thực sự thì đã có sẵn chương trình biên tập HEX. 

Giá bán: $80 (cho phép dùng thử 10 ngày)

Download Active@ Boot Disk.

\"\"