Ít ai hiểu Microsoft rõ hơn Tandy Trower, người từng làm việc tại công ty đó từ năm 1981-2009. Trower từng là ngươi quản lý sản phẩm đã chèo chống phiên bản Windows 1.0, một nỗ lực mà ai cũng khuyên ông là nó sẽ hủy hoại cả sự nghiệp. Trước ông đã từng có 4 người quản lý sản phẩm Windows và thất bại, và ông bắt đầu nghĩ chính mình là người phải làm công việc đó. Tiếp theo câu chuyện ngày hôm qua về tương lai của Windows, Trower kể chi tiết sự thật bên trong về việc biến đổi Windows từ một phần mềm thành một sản phẩm có ảnh hưởng sâu sắc nhất trên thế giới, 25 năm sau khi nó được phát hành.

Cuối mùa thu năm 1984, tôi đã làm việc được 3 năm với Microsoft. Cân nhắc về những cánh cửa xoay vòng ở Silicon Valley vào thời gian đó, tôi thấy đã vượt quá thời gian làm việc thông thường với một công ty công nghệ cao. Trong suốt thời gian đó, tôi đã có thành tích tốt, bắt đầu với công việc quản lý sản phẩm cho những sản phẩm chủ lực của Microsoft, BASIC, và đã giới thiệu thành công nhiều phiên bản bao gồm GW-BASIC. GW-BASIC đã được cấp bản quyền tại những đại lý cung cấp linh kiện, vô số  những bộ biên dịch ( Compiler ) BASIC, một bộ diễn dịch ( Interpreter ) BASIC và biên dịch cho Apple Macintosh. Dần dà tôi đã được giao trọng trách quản lý ngôn ngữ lập trình của Microsoft, bao gồm FORTRAN, PASCAL, COBOL, 8086 Macro Assembler, và bộ biên dịch C đầu tiên cho MS- DOS. Chính tại thời điểm này mọi thứ bắt đầu thay đổi đáng kể.

Microsoft bắt đầu nói về MS-DOS 2.0 với những biên tập viên của PC World vào cuối năm 1982 hoặc đầu năm 1983 . Hai năm sau vẫn chưa có Windows 1.0 . Từ trái qua phải : Chris Larson của Microsoft , Steve Cook của PC World , Tandy Trower ( tác giả bài này ) và người sáng lập PC World Andrew Fluegelman .

Tôi đã từng trải qua một trong số nhưng bài phê bình dự án tai tiếng với Bill Gates, người nổi tiếng với khả năng ghi nhớ tất cả những chi tiết liên quan đến chiến lược sản phẩm, không chỉ những chi tiết về mặt kỹ thuật. Turbo Pascal của Borland vừa được tung ra đã làm náo loạn thị trường, và có vẻ như sẽ là một đối thủ đáng gờm của Microsoft Basic như ngôn ngữ ứng dụng cho mọi loại PC. Trong khi Microsoft có riêng một phiên bản Pascal, nó đã được cho là một dụng vụ của người lập trình chuyên nghiệp, và sự thật nó chính là ngôn ngữ chủ yếu mà Microsoft dùng để viết nhiều phần mềm trước khi Pascal được thay thế bằng C.

Bill Gates tỏ ra khá là không vui

Với giá 50$ cho sản phầm Borland đem so với một bộ biên dịch Microsoft giá 400$, cũng gần giống như đem so sánh chiếc xe hiệu Volvo với chiếc Porsche. Nhưng trong khi Turbo Pascal nhẹ hơn cho những phát triển khác, nó lại nhanh gần bằng bộ diễn dịch BASIC của Microsoft trong việc lập trình và gỡ rối. Hơn nữa Pascal là ngôn ngữ lập trình mà hầu hết những sinh viên tin học đều học. Sản phẩm Borland mới sẽ thúc đấy Microsoft cần những chiến lược quan trọng trong kế hoạch chuyển Microsoft Pascal sang cấu trúc biên dịch mới. Liệu Turbo Basic có thể làm được không? Dù thế nào đi nữa, Bill Gates cũng tỏ ra không hài lòng.

Quay trở lại văn phòng tôi muốn phá phách một cái gì đó. Những ngày tiếp theo, khi tôi cố gắng tìm ra chiến lược, tôi cảm thấy không biết mình có nên tiếp tục vai trò này không. Tôi đã từ bỏ một công ty tiêu thụ máy tính để đến với  Microsoft, ở đó tôi quản lý một loạt các phần mềm giải trí và giáo dục. Thậm chí những ngày đầu làm việc ở Microsoft tôi cũng quản lý những game PC như Flight Simulator, Decathlon, và Typing Tutor. Tôi đã rất thích quản lý BASIC, không phải chỉ vì đó là sản phầm nổi tiếng của công ty, mà bởi vì BASIC đã giúp tôi bắt đầu trong việc kinh doanh PC, và tôi tin chắc rằng nó cho phép một lượng người sử dụng lớn tiếp cận được với sức mạnh của PC. Hiện tại công việc của tôi đã tiến đến mức quản lý những sản phẩm chỉ dành cho nhưng người sử dụng có kỹ thuật cao. Vì thế, tôi đã nói chuyện với Steve Ballmer, lúc đó là cấp trên trực tiếp của tôi và là Giám đốc Marketing sản phẩm của Microsoft, rằng có lẽ tôi không phải người thích hợp cho công việc này.

Vài tuần sau, Ballmer gọi tôi vào và đề nghị tôi làm quản lý Windows, nghe rất tuyệt phải không? Nhưng thực ra ở thời điểm đó mọi chuyện không phải như vậy. Năm trước đó Windows đã được rất nhiều người ưa thích và nhận được sự ủng hộ từ những nhà phân phối PC. Tuy nhiên, trước lúc tôi bàn bạc với Steve, Windows vẫn chưa được nâng cấp như thời gian đã hứa và bẳt đầu bị coi là một phần mềm “khoác lác “ . Sự thật là Ballmer vừa mới trở về từ một chuyến đi mà chúng tôi gọi là sự nhận lỗi để xin lỗi những nhà phân tích và giới báo chí về việc trì hoãn  Windows và củng cố kể hoạch của Microsoft nhằm xác đĩnh rõ thời gian hoàn thành công việc đó.

Hơn nữa, chiến lược của Microsoft nhằm thuyết phục IBM sử dụng Window đã thất bại. IBM đã từ chối Windows để đển với sản phẩm điều hành dựa trên ứng dụng DOS được gọi là Topview. Vì IBM vẫn thống trị phân phối PC , Microsoft sẽ phải tiếp thị Windows trực tiếp cho những người sử dụng máy tính IBM. Đây là lần đầu tiên công ty bán một sản phẩm hệ điều hành trực tiếp đến người tiêu dùng ( không tính Apple Softcard, phần cứng cho phép người sử dụng Apple II chạy ứng dụng CPM-80 trên Apple II). Bởi lẽ tôi là người quản lý sản phẩm đã có kinh nghiệm trong việc tiếp thị những sản phẩm định hướng kỹ thuật thông qua những kênh bán lẻ (hơn là cấp phép cho nhà phân phối PC), Ballmer nghĩ rằng công việc đó sẽ hợp với tôi. Thêm nữa, ông chỉ ra rằng vì Windows được sản xuất để mở rộng sự hấp dẫn của PC thông qua giao diện đồ họa rất dễ sử dụng, nó sẽ hợp với kinh nghiệm và những mối quan tâm của tôi về những sản phẩm cho người sử dụng cuối ( End – User ) .

Vào thời điểm đó Windows không còn được coi là dự án chiến lược lâu dài của công ty, và nó chút ít cũng là nỗi xấu hổ. Thậm chí ngay trong công ty vẫn còn những hồ nghi về việc Windows có bao giờ nâng cấp hay không. Hơn nữa, do Ballmer đã sa thải 4 người quản lý sản phẩm trong nỗ lực cải thiện Windows, và sản phẩm đó đã trở thành mối đe dọa cho sự nghiệp cho những ai đứng lên đảm nhận vai trò quản lí. Hiển nhiên là trước khi mời tôi công việc đó, Ballmer đã cố gắng thuyết phục Rob Glaser, một tài năng nhiều triển vọng vào vị trí đó. Nhưng Glaser cũng từ chối. Khi anh ta biết việc tôi được đề nghị làm việc, anh ấy còn đi qua chỗ tôi để nói rằng đó có thể là một bước sai lầm trong sự nghiệp.

Điều này khiến tôi nghĩ rằng có lẽ sự đề nghị ấy chỉ là cái bẫy để Gates và Ballmer để sa thải tôi bởi họ thất vọng về Turbo Pascal và quan điểm của tôi quản lý những ngôn ngữ lập trình là sự lựa chọn tồi cho họ. Có vẻ rất thông minh: đưa cho tôi một nhiệm vụ mà chưa từng ai thành công, để cho tôi thất bại, họ sẽ không chỉ là những ông lớn, mà còn dễ dàng hủy diệt tôi. Vì vậy, tôi nói với Gates và Ballmer về suy nghĩ của mình. Họ đã cười và bảo đảm với tôi rằng đề nghị này là thật lòng và họ tin rằng tôi sẽ thành công.

Và, tháng 1 năm 1985 tôi chuyển qua đội Windows, tôi phát hiện ra người quản lý và kiến trúc sư phát triển của Windows, Scott McGregor, trước đó là kỹ sư Xerox PARC, đã nghỉ việc. Ballmer đã đảm nhận thêm việc này, cùng với những trách nhiệm trước đó của ông.

Dựng lại Windows

Nhiệm vụ đầu tiên của tôi là đánh giá những gì đã làm được và cần phải làm cũng như có những chiến lược tiếp thị mới trong việc bán những ứng dụng của hệ điều hành cho người sử dụng cuối. Một nhiệm vụ khá khó khăn bởi không có ứng dụng Windows nào tồn tại vào thời điểm đó. Làm thế nào để bán được giao diện ứng dụng mới mà không có bất kì ứng dụng nào?

Tôi khám phá ra rằng trong khi những thành phần chức năng 3 nhân của Windows ( Kernel-quản lý bộ nhớ, User-điều khiển và cửa sổ, và GDI - hoàn trả thiết bị) đều gần như hoàn tất, vẫn còn rất nhiều khối lượng công việc cần hoàn thành, và Ballmer chỉ cho tôi 6 tháng để hoàn thiện sản phẩm và tung ra thị trường. Việc này cũng không đáng lo bới tôi đang nắm giữ kỷ lục về đưa sản phầm từ trong định nghĩa ra đến thị trường trong thời gian ngắn nhất.

Cũng không còn nhiều thời gian để thay đổi. Ballmer không muốn mất thời gian làm lại những gì đã xong, mặc dù Mc Gregor đã thay đổi Windows từ thiểt kế cửa sổ chồng nhau ban đầu nhiều lớp sang Model cửa sổ xếp lớp và mọi cửa sổ đều có thể đặt chồng được lên nhau. Cũng không còn đủ thời gian để sửa phông hệ điều hành với những thanh tiêu để và bảng điều khiển với chiều rộng cố định sang phông chữ tỉ lệ. Điều này làm cho giao diện trông có vẻ bất tiện, đặc biệt khi đem so với giao diện mới của Macintosh. Ballmer đã hứa rằng trong lần ra mắt tới tôi có thể tự do thay đổi bất cứ điều gì trên giao diện sản phẩm. Tôi có thể thêm nhiều chức năng để cho sản phẩm hấp dẫn với người dùng cuối, nhưng nhìn chung thì nó cần hoàn thiện ngay, không thể có thêm sự chậm trễ nào nữa, nếu không sẽ rất nguy hiểm cho việc tung sản phẩm ra thị trường vào mùa hè mà không bị bẽ mặt thêm nữa.